انطباق: مهدی یراحی که اهل اهواز و ساکن تهران می‌باشد از سال گذشته تاکنون با معترضان همراهی کرده و چندین ترانه در حمایت از دختران و زنان معترض اجرا کرده بود. او اخیرا نیز ترانه‌ای به عنوان «روسریتو…» اجرا کرده که بازتاب وسیعی داشته است. یراحی که به زبان مادری خود (عربی) نیز کاملا تسلط دارد طی سالیان اخیر چندین ترانه معروف قدیمی عربی (از جمله میحانه میحانه از خواننده معروف عرب ناظم غزالی) را به زیبایی اجرا کرده بود که در مناطق عرب‌نشین ایران با استقبال گسترده‌ای روبرو شد.
مهدی یراحی (زادهٔ ۲۳ آبان ۱۳۶۰ اهواز)، خواننده و آهنگساز فعالیت حرفه‌ای خود را از سال ۱۳۷۹ آغاز کرد. برندهٔ جایزهٔ باربد در سی و سومین دوره از جشنوارهٔ موسیقی فجر در سال ۱۳۹۶ برای آلبوم آینه قدی شده‌است. از دی‌ماه سالِ ۱۳۹۷ توسط وزارت ارشاد و صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران (به‌دلیل پوشیدن یونیفورم کارگران بازداشت‌شده اعتراضات کارگری ۱۳۹۷ خوزستان در کنسرت و انتشار نماهنگ انتقادی پاره‌سنگ) ممنوع از کار و ممنوع‌التصویر شد! پس از گذشت شش ماه و رفع ممنوعیت از کار در ۲۶ تیر ۱۳۹۸، بار دیگر در بهمن ۱۳۹۸ پس از تقدیم اجرای یکی از آثار خود به کشته‌شدگان اعتراضات آبان ۱۳۹۸ ایران (قطعهٔ وداع بعد از رفتن) و همچنین سخنان اعتراض‌آمیزش طی کنسرت‌های اهواز و کرج ممنوع‌الفعالیت شد. وی در مرداد ۱۴۰۱ و در پی پخش اعترافات اجباری سپیده رشنو از صداوسیما اعلام کرد صداوسیما دیگر اجازهٔ پخش هیچ‌یک از آثار او را ندارد. وی در دوازدهم مهرماه سال ۱۴۰۱ ترانهٔ «سرود زن» را به حمایت از اعتراضات در پی مرگ مهسا امینی منتشر کرد. سرود زن دومین اثر منتشرشده توسط یراحی در حمایت از اعتراضات ۱۴۰۱ است، او ۲۹ شهریور همین سال اثر «قفس بس» را با ترانه‌ای از شهیار قنبری منتشر کرده بود. همچنین سومین آهنگ او در پی حمایت از اعتراضات ۱۴۰۱ اثر «سرود زندگی» است. در ۳ شهریور ۱۴۰۲ یراحی اثر جدید خود به نام 《 روسریتو 》را منتشر کرد ، این اثر در حمایت از زنانی ست که با پیوستن به جنبش زن زندگی آزادی، روسری از سر بر می‌دارند و مخالفت خود با حجاب اجباری در ایران را نشان می دهند. ورژن سانسور شده این ترانه در اثر دیگری به نام 《 از خودت خبر بیار 》 سال ها پیش توسط یراحی منتشر شده بود.
فعالیت هنری
او فعالیت حرفه‌ای خود را از سال ۱۳۷۹ (در پی مهاجرت به تهران) آغاز کرد؛ اما پیش از آن در سن ۱۰سالگی هم‌زمان با شرکت در مسابقات و فعالیت‌های فرهنگی دوران تحصیل در زادگاهش اهواز، به موسیقی کلاسیک غربی گرایش پیدا کرد. پس از پایان تحصیلات دورهٔ راهنمایی در سال ۱۳۷۶ به آموختن تئوری موسیقی نزد «علی کسرائی» (به قول او تنها معلم موسیقی‌اش) پرداخت و ضمن آن به‌طور آزاد و خودآموز نواختن سازهای پیانو و گیتار را فرا گرفت. مهدی یراحی در سال ۱۳۹۰، نخستین آلبوم رسمی خود را با عنوان منو رها کن منتشر کرد. او پیش از شهرت در عرصهٔ خوانندگی طی ده سال برای بسیاری از خوانندگان از جمله داریوش اقبالی و… در مقام آهنگساز ظاهر شد و در ادامه با اجرای تیتراژ برنامهٔ شب شیشه‌ای به‌عنوان خواننده به شهرت رسید. تا به حال ۴ آلبوم با نامهای: منو رها کن ۱۳۹۰، امپراتور ۱۳۹۲، مثل مجسمه ۱۳۹۴، آینه قدی ۱۳۹۵ و دو مجموعه به نامهای: سه‌گانهٔ اجتماعی اول ۱۳۹۷، سه‌گانهٔ اجتماعی دوم ۱۳۹۹ و تعداد قابل‌توجهی تک‌آهنگ عاشقانه و اجتماعی به زبان‌های فارسی و عربی از او منتشر شده‌است. در گذر زمان روند فعالیت هنری یراحی و محتوای آثارش بیش از پیش تحت تأثیر وقایع (عموماً تلخِ) اجتماعی دههٔ ۹۰ شمسی ایران قرار گرفت و همین مسئله طی این سال‌ها باعث بروز ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های طولانی‌مدت کاری و برخوردهای قهری قضایی متعدد برای او گردید. مهدی یراحی هنوز هم از هرگونه فعالیت هنری در ایران ممنوع است.
فعالیت‌های اجتماعی
یراحی در چهارمین زنجیرهٔ انسانی حمایت از کارون در سال ۱۳۹۲.
حضور مهدی یراحی در چهارمین زنجیرهٔ انسانی حمایت از کارون در سال ۱۳۹۲. او پس از شرکت در این زنجیره که با ازدحام و استقبال مردم بابت حضور این خواننده همراه بود، توسط پلیس امنیت اهواز احضار شد.
در کنسرت ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۳ تهران، در شرایطی که مهدی یراحی موفق به کسب مجوز کنسرت در اهواز نمی‌شد بطری آب گل‌آلودِ کارون را با خود به روی صحنه برد و اعلام حمایت کرد.
مهدی یراحی پس از چهار سال توانست در بهمن ۱۳۹۳ مجوز اجرای کنسرت در اهواز را کسب کند. وی در اقدامی نمادین و در اعتراض به آلودگی هوای اهواز با ماسک به روی صحنه رفت.
در سال ۱۳۹۴ مهدی یراحی تک‌آهنگ «خاک» را در اعتراض به عدم توجه و رسیدگی مسئولان به بحران ریزگردها و آلودگی هوای اهواز منتشر کرد.
در ۳۰ شهریور ۱۳۹۵ مهدی یراحی کنسرت رایگان برای حاشیه‌نشینان تهران در یک کورهٔ آجرپزی در منطقهٔ شمس‌آباد، با به همراه بردن تمام امکانات حرفه‌ای کنسرت‌های دیگر خود برگزار کرد و در پایان هم یک وعده غذا برای شام در میان تمامی حاضران که بیش از هزار نفر جمعیت داشتند، در این برنامه توزیع شد.
مهدی یراحی در کنسرت ۱۹ اسفند ۱۳۹۵ تهران قطعهٔ «خاک» را در اعتراض به بحران گردوخاک اهواز همراه با پرفورمنس اجرا کرد. در این اجرا دو بازیگر به گِل و خاک آغشته بودند و خواننده و گروه نوازندگان ماسک زده بودند.
در سال ۱۳۹۶ مهدی یراحی قطعهٔ «چه چیزا شنیدم» را منتشر کرد و آن را اشاره به مروجین خرافه و منحرفین متحجری دانست که تلاش در مصادره به مطلوب شخصیت‌های مذهبی و سوءاستفاده ابزاری از دین دارند، دانست.
پس از اعتراضات دی ۱۳۹۶ مهدی یراحی در نامهای به رئیس‌جمهور حسن روحانی از حق مردم برای برخورداری از فضای باز سیاسی دفاع کرد و عملکرد دولت در مقابل مخالفان و مشکلات موجود در کشور را مورد نقد قرار داد. این نامه با کمی تغییر در روزنامهٔ شرق به چاپ رسید.
مهدی یراحی در هنگام دریافت جایزهٔ باربد بهترین خوانندهٔ موسیقی پاپ در جشنوارهٔ موسیقی فجر، از وضعیت نامناسب هوای اهواز یاد کرد و از مسئولان خواست فکری به حال مردم کنند.
در اوج اعتراضات کارگران شرکت ملی فولاد اهواز مهدی یراحی و گروهش در کنسرت ۶ دی ۱۳۹۷ تالار آفتاب اهواز در همبستگی با کارگران زندانی، لباس فرمِ این کارگران معترض (که از خود کارگران قرض گرفته بودند) را پوشیدند و روی صحنه رفتند. این اقدام مهدی یراحی با واکنش‌های بسیاری در رسانه‌های داخلی و خارجی روبرو شد و چند روز پس از این اجرا او از طرف حراست دفتر موسیقی احضار شد.
یک روز پس از حمایت مهدی یراحی از کارگران معترض فولاد اهواز، او قطعهٔ دوم از آلبوم «سه‌گانهٔ اجتماعی اول» به نام «پاره‌سنگ» را منتشر کرد که واکنش‌های بسیاری را برانگیخت و در رسانه‌های مختلف داخلی و خارجی، همچنین فضای مجازی به عنوان انتقادی‌ترین و سیاسی‌ترین آهنگ بعد از انقلاب اسلامی شناخته شد. ویدیو کلیپ «پاره‌سنگ» با مضمون ضدِجنگ، مهدی یراحی را تا «ممنوع‌الکاری» پیش برد. اگرچه برخی معتقدند ممنوع‌الکاری او بیش از آن‌که به کلیپ ضدِجنگش مرتبط باشد با کنسرت او در همبستگی با کارگران بازداشتی گروه ملی فولاد اهواز گره می‌خورد.
مهدی یراحی برای همدردی با مردم آسیب‌دیده در سیل ۱۳۹۸ جنوب و غرب ایران، قطعهٔ اهل النخل را ۳۰ فروردین ۱۳۹۸ با کلیپی از تصاویر مناطق سیل‌زده منتشر کرد.
پس از اعتراضات ۱۳۹۸ ایران مهدی یراحی در تاریخ ۲۱ و ۲۲ آذر در حالی در اهواز به روی صحنه رفت که یکی از آهنگ‌های اجتماعی خود به نام «سرسام» را به یاد کشته‌شدگان اعتراضات خواند و در برنامهٔ خود صحبت‌هایی در انتقاد از عملکرد مسئولان کشور به لزوم وجود فرایند نقد برای همهٔ اشخاص و ارگان‌های حاکمیت اشاره کرد. او در بخشی از صحبت‌هایش گفت همان‌طور که مجموعهٔ امنیتی می‌تواند از حوزهٔ فرهنگ و هنر انتقاد کند، ما هم باید بتوانیم آنها را نقد کنیم. هیچ مقامی نباید فضای مقدسی برای خودش قائل شود که نتوان او را نقد کرد.
مهدی یراحی، در پی تحریم جشنوارهٔ فجر توسط جمعی از هنرمندان عرصهٔ تئاتر و سینما پس از اعتراضات ۱۳۹۸ ایران و پنهان‌کاری مسئولان در مورد علت سقوط هواپیمای مسافربری اوکراینی، ضمن انتشار یادداشتی به حمایت از این اقدام پرداخت و با آرزوی پا پس نکشیدن و ایستادگی هنرمندان پای هزینه‌های آن، به این اعتراض مدنی پیوست و حمایت جدی خود را از آن ابراز داشت.
مهدی یراحی در سالگرد درگذشت «سحر خدایاری (دختر آبی)» قطعهٔ دخترانه را به یاد دختران قربانی جهل و تعصب منتشر نمود و در وصف این اثر نوشت: «پیشکش به دختران؛ که هنوز قربانی خشونت و تعصبات بیهوده‌اند. با آرزوی فردایی عاری از جهل و دخترکُشی!»
مهدی یراحی اثر «لاک‌پشت» را با پرداختن به معضلات مهاجرت و زخم‌های پناهجویان و اشاره به آسیب‌های ناشی از جنگ و بی‌تدبیری و بی‌خبری مسئولان از دردهای مردم منتشر و آن را به استاد هنرهای نمایشی ایران بهرام بیضایی تقدیم کرد.
مهدی یراحی در سالروز سقوط هواپیمای اوکراینی، ترانهٔ عکس شد را برای ابراز همدردی با خانواده‌های قربانیان این حادثه منتشر کرد.
وی در ۱۲ مهر ماه ۱۴۰۱ با انتشار نوای «سرود زن» از اعتراضاتی که در پیِ قتل مهسا امینی توسط گشت ارشاد رخ داد، حمایت کرد.
سومین اثر یراحی (دومین قطعه از مجموعه سرودها) در همراهی با جنبش زن زندگی آزادی در ۳۰ آبان ماه ۱۴۰۱ با نام «سرود زندگی» منتشر شد.
حواشی
اول آذر ۱۳۹۷، مهدی یراحی در کنسرتش خبر از انتشار آلبومی با نام «سه‌گانهٔ اجتماعی اول» داد. ۲۳ آبان قطعهٔ اول این آلبوم با نام «سرسام»، منتشر شده بود، اما یراحی در همان کنسرت خبر از قطعهٔ دوم این آلبوم داد و دربارهٔ آن گفت: «آهنگ بعدی این آلبوم که فکر می‌کنم دردسرساز شود چون خیلی تند است، حدود ۲۰ روز دیگر منتشر می‌شود. این سه شعر و این سه ملودی که در آلبوم «سه‌گانهٔ اجتماعی اول» می‌شنوید ربطی به بازار ندارد و درد من و ماست». این قطعه در ۷ دی با نام «پاره‌سنگ» منتشر شد. پیش‌بینی یراحی درست از آب درآمد. علاوه بر متن، نماهنگ هم واکنش‌های بسیاری به همراه داشت. در متن این ترانه انتقاداتی نسبت به طولانی شدن جنگ ۸سالهٔ ایران و عراق مطرح شده بود، علاوه بر آن در نماهنگ این اثر یراحی لباسی نظامی بر تن داشت و در حالی که کلاه روسی به سر داشت، بازوبندی با طرح دولت آلمان نازی بر بازو بسته بود و همراه با دیگر المان‌ها در پوشش به اجرا می‌پرداخت، در پس‌زمینه هم صحنه‌هایی از دردها و رنج‌های مردم به تصویر کشیده شده بود. واکنش‌ها نسبت به این موزیک ویدئو ادامه پیدا کرد تا پس از یک هفته، خبر ممنوع‌الکار شدن این خواننده مطرح شد.
اتفاق دیگر آهنگ «پاره‌سنگ» در اولین کنسرت مهدی یراحی بعد از شش ماه ممنوعیت رخ داد. پس از پایان این کنسرت، مردم سالن را خالی نکردند و رو به صحنهٔ خالی ترانهٔ «پاره‌سنگ» را یک صدا فریاد زدند. نشریهٔ هندی ایندیا تودی در این‌باره نوشت: «مهدی یراحی خوانندهٔ ایرانی در فضای مجازی به‌خاطر آنچه «راه درست اعتراض بدون خشونت» عنوان گرفته، مورد تحسین زیادی واقع شده‌است. پاره‌سنگ آهنگ پرطرفدار او، ضدِجنگ است. مقامات از او خواسته بودند شعر را عوض کند اما او قبول نکرد. در نتیجه در پایان کنسرت فقط آهنگ بی‌کلامِ آن را پخش کردند و او از صحنه خارج شد و مردم شعر را بدون سانسور خواندند». «وقتی خواننده مجوز اجرای آهنگ اعتراضی پرطرفدارش را پیدا نمی‌کند، مخاطبان ارسال این پیام را به عهده می‌گیرند و یک‌صدا شعر بدون سانسور را می‌خوانند».
هفته‌نامهٔ اکونومیست، به «پاره‌سنگ» مهدی یراحی و حواشی ایجادشده پس از انتشار آن پرداخت. در این گزارش اکونومیست مهدی یراحی را قهرمان مردم و برندهٔ جایزهٔ بهترین خواننده پاپ سال (تندیس باربد) گذشته از وزارت ارشاد معرفی می‌کند که حالا با اثر انتقادی جدیدش قدرت تحمل مسئولان را می‌آزماید. شبکهٔ رادیوی ملی آمریکا «ان‌پی‌آر» در بخش بهترین آهنگ‌های سال ۲۰۱۹ فهرستی از ده آهنگ برتر دنیا که الهام‌بخش مقاومت و ایستادگی در میان مردم شدند را انتخاب و منتشر کرده‌است که «پاره‌سنگ» اثر اعتراضی و ضدِجنگ مهدی یراحی در این فهرست قرار گرفته‌است. ان‌پی‌آر هم‌خوانی آهنگ پاره‌سنگ توسط مردم با صحنهٔ خا
