اختصاصی انطباق- سرویس بین الملل: منافع ملی یکی از مظلومترین واژههای این سالهاست؛ واژهای که در معنا تعریف گسترده و پر محتوایی دارد ولی توسط برخی به گونهای تفسیر شده است که گاهی اوقات منفعت اکثریت را در بر نمیگیرد و بنا به مصلحت برخی جریانات قدرت از آن استفاده میشود.
در این بین مناسبات بینالمللی و منطقهای بیشترین سهم را در مناقشات میان منافع اکثریت و اقلیت دارند و این مهم سبب شده تا اکثریتی که نقشی در قدرت ندارند و صدای آنها به جایی نمیرسد تاوان سیاستهای اجباری جریان قدرتی را میدهند که بدون اتکا بر افکارعمومی اکثریت، اقداماتی را در دستور کار قرار میدهند که هزینههای ناشی از آن را مردم و اکثریت میدهند مانند حمله به سفارتها و درگیریهای مختلف که در این سالها بارها آن را دیدهایم.
در تازهترین گرفتاری که سیاستهای مذکور برای مردم میتواند ایجاد کند جولان پهپادهای جمهوریاسلامی در جنگ روسیه علیه اوکراین برای کشور گشایی است که سبب بروز مشکلات جدیدی در نظام بینالملل برای مردم ایران شده است.
گرفتاری که گرچه مسیولان جمهوری اسلامی سعی میکنند از زیر بار مسئولیت آن شانه خالی کنند و بگویند که در آن نقشی ندارند و پهپادها را قبل از جنایات جنگی پوتین به مسکو دادهاند ولی کشورهای جهان این اظهارات را در راستای حربه و خدعه خوانش میکنند.
در همین حال چندی پیش رئیسجمهور اوکراین در یک پیام ویدئویی از همه مردم ایران خواست تا برای قرار نگرفتن در “سمت تاریک تاریخ” بر تصمیم جمهوری اسلامی برای ارسال پهپاد به روسیه تأثیر بگذارند و “همدست ترور و ارعاب روسیه” نشوند.ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، از ایران خواست تا در مورد ارسال پهپادهای مرگبار به روسیه تجدیدنظر کند و در “سمت تاریک تاریخ” نایستد.او روز چهارشنبه (سوم خرداد) در سخنانی عنوان کرد پهپادهای شاهد که در ایران تولید میشوند نقش عمدهای در حملات روسیه به شهرها و زیرساختهای غیرنظامی اوکراین ایفا کردهاند، هر چند به گفته او پدافند هوایی کییف اکنون در سرنگونی این پهپادها مهارت یافته به طوری که ۹۰۰ فروند از مجموع ۱۱۶۰ فروند پهپادی که اوکراین را هدف قرار گرفتند، سرنگون شدند.با این حال به گفته زلنسکی برخی از پهپادهای ایرانی با موفقیت به هدف خوردهاند و خانههای غیرنظامیان، مدارس، بیمارستانها، کلیساها، نیروگاهها، بازارها و حتی مراکز توزیع کمکهای بشردوستانه و ایستگاههای اتوبوس را تخریب کردهاند. زلنسکی در این پیام ویدئویی گفت: «امروز میخواهم مستقیما از مردم ایران درخواست کنم، از تکتکشان، از جامعه، از علمای ایرانی، از هر خانواده ایرانی، از کسانی که میتوانند بر تصمیمهای حکومتی در ایران تأثیرگذار باشند، پرسش ساده ایناست: از همدستی با ترور روسیه چه منفعتی عایدتان میشود؟»
در مقابل نیز همانطور که به نظر میرسید ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، درخواست ولودیمیر زلنسکی از ایرانیان برای تاثیرگذاری بر رفتار مسیولان با هدف تجدیدنظر در فروش پهپاد به روسیه را «فرافکنی به منظور انحراف افکار عمومی و نمایشی سیاسی توام با ادعاهای بیاساس» و «بیارزش» خواند.
اما غائله به اینجا منتهی نشد و اندکی بعد از نامه خطاب به مردم ایران که به نوعی اتمام حجت بود، بر اساس پیشنویس قطعنامهای که روز شنبه به مجلس عالی اوکراین ارائه شد، ولادیمیر زلنسکی پیشنهاد اعمال تحریمهای ۵۰ ساله علیه جمهوری اسلامی ایران را مطرح کرد. در الحاقیه پیش نویس این قطعنامه در سایت پارلمان اوکراین آمده است: «تحریمهای ویژه اقتصادی و سایر محدودکنندههای اقتصادی بخشی علیه جمهوری اسلامی ایران برای مدت ۵۰ سال اعمال شود. بر اساس این سند، پیشنهاد می شود عملیات تجاری با ایران به طور کامل ممنوع شود، ترانزیت منابع، پروازها و حمل و نقل در خاک اوکراین متوقف شود و از خروج سرمایه توسط ساکنان ایرانی به خارج از اوکراین جلوگیری شود.همچنین پیشنهاد میشود هرگونه سرمایهگذاری در جمهوری اسلامی و انتقال فناوریها، هرگونه فعالیت در کلیه زمینه های دارای حقوق معنوی در اوکراین توسط ساکنان برای ایران ممنوع شود.هیئت دولت، سرویس اطلاعات خارجی، سرویس امنیتی و بانک ملی اوکراین مسئول اجرای این سند هستند. وزارت امور خارجه اوکراین پس از تصویب این سند توسط مجلس عالی، باید مقامات اتحادیه اروپا و ایالات متحده را در مورد اعمال تحریم ها مطلع کند.»
در همین راستا خبرگزاری فرانسه خبر داد که پارلمان اوکراین نیز اعلام کرد که این کشور تحریمها علیه ایران به عنوان متحد روسیه را تایید کرده است.
البته شاید طبق معمول ادعاهایی مانند تحریم بیاثر و کاغذ پاره است از زبان مسئولانی که با درد مردم آشنایی ندارند شنیده شود ولی تحریمهای اوکراین به عنوان یکی از بزرگترین صادرکنندگان گندم و نهادههای دامی امنیت غذایی مردم ایران را تهدید کند.
باید بدانیم که ذرت، دانههای روغنی، کنجاله سویا، دانه، گندم سویا و جو از اوکراین وارد کشور میشود. در نظر داشته باشید که رتبهبندى اوکراین در سهم صادراتى از بازار روغن خام آفتاب (رتبه اول)، جو (رتبه دوم) و گندم (رتبه سوم) است.
سال ۱۴۰۰ و در روزهای ابتدایی درگیری روسیه با اوکراین لشکری، بازرس اتحادیه واردکنندگان نهادههای دام و طیور وقت، میزان واردات نهادهها از اوکراین را متغیر دانست و افزود: سیاستهای ایران برای واردات از اوکراین یکسان نبوده است و در مقطعی بیشتر و زمانی دیگر نهاده کمتری از این کشور وارد میشد. اما آنچه باید به آن توجه کرد این است که اگر در این منطقه تنشی رخ بدهد ۳۰ تا ۴۰ درصد اختلاف قیمت پیش خواهد آمد. این در حالیست که در سال جاری ۳۰ درصد افزایش قیمت داشتیم و باید پیشبینیها لازم در این زمینه صورت میگرفت که متاسفاته این پیشبینیها تاکنون صورت نگرفته است.
وی میزان ذخایر استراتژیک را مطلوب ندانست و افزود: در ماههای اخیر تخصیص ارز برای واردات نهاده تعلق نگرفت. پیش از این نیز سیاست تخصیص ارز اعتباری در دستور کار قرار گرفت اما به واردکنندگان اعتباری ندادند و واردکننده با اعتبار خود محمولهها را وارد و بعد از ۲ ماه ارز را دریافت میکرد. اما در حال حاضر روند تخصیص اعتباری ارز کند شده و این زمان از ۲ به ۵ تا ۶ ماه رسیده است. این چنین اعتبار تجار بخش خصوصی هم خدشهدار شده و فروشنده خارجی اطمینان نمیکنند که به بخش خصوصی ایران کالا بدهند، این امر برای ما مشکلات جدی ایجاد کرده است.
بازرس اتحادیه واردکنندگان نهادههای دام و طیور ایران با بیان اینکه بیشترین نهاده از اوکراین وارد میشود، گفت: اگر تنش در این کشور ایجاد شود بدون تردید ما با مشکلات جدی مواجه خواهیم شد.
سال گذشته نیز رئیس بنیاد ملی گندمکاران ایران با بیان اینکه بخش عمده واردات گندم ایران از روسیه و اوکراین بوده است، گفت: سال گذشته ۲۰ درصد گندم وارداتی از اوکراین صورت گرفته است بنابراین جنگ این دو کشور تاثیر بسزایی در اختلال در تامین این محصول در ایران دارد.
فدراسیون طیور ایران نیز سال گذشته در روزهای ابتدایی تجاوز نظامی روسیه به اوکراین در بیانیهای با اشاره به تبعات درگیریهای دو کشور روسیه و اوکراین بر روی واردات نهادههای دامی به کشور، از احتمال افزایش قیمت جهانی نهادههای دامی خبر داد. در این بیانیه آمده است: تحولات اقتصادی سیاسی جهانی طی چند ماه گذشته و بخصوص پس از جنگ اوکراین باعث کمبود عرضه نهادهها به ویژه ذرت در سطح جهانی شده است.
در بخش دیگری از این بیانیه آمده است مشکلات ناشی از جنگ اوکراین باعث توقف ارسال محمولههای خریداری شده ذرت به ایران شده است. در پی بروز جنگ اوکراین قیمت جهانی نهادهها ۵۰ درصد افزایش داشته است.
در نظر داشته باشید که قیمتهای مرغ و آرد در این مدت چه اوجی گرفتند و اگر به صورت دائم واردات محصولات مذکور از اوکراین متوقف شود چه وضعیتی برای تغذیه مردم ایران ایجاد میشود.
از آنجایی که سیاستهای سیاسانه روسیه برای مردم ایران بارز است اگر زمانی با توجه به مشکلات آبی در ایران و کاهش کشتهای محصولات کشاورزی، کشور محتاج واردات ۱۰۰ درصدی از روسیه شود وابستگی به مسکو تهدیدات امنیتی و معیشتی فراوانی را برای ملت ایران ایجاد میکند.
اینکه هزینههای سیاستهای خاص را باید مردم پرداخت کنند در این سالها بارها برای جامعه ایران تبیین شدهاست چرا که فشار مشکلات را فرزندان مسئولان تحمل نمیکنند بلکه مانند برخی از آقازادهها از تهدید موجود به نفع خود نیز استفاده میکنند ولی این خطر نه نعمت تحریمهای خودرویی و لوازم خانگی است و نه دور زدن دارد مانند نفت و طلا بلکه منبع غذایی مردم است که میتواند بیش از این وضع دردناک، ملت را به سمت سیاهچال فقر و گرسنگی و زندگی گران هل دهد.