اختصاصی انطباق- سرویس اقتصادی: یکی از نشانه‌های رونق و رشد اقتصادی در یک کشور افزایش صادرات آن است؛ صادراتی که اگر میزان آن از واردات پیشی بگیرد با افزایش تراز تجاری اتفاقات مثبت فراوانی را در پی دارد. رویدادی که سال‌هاست در کشور منفی است و این موضوع سبب شده تا ارز پول ملی نیز با سرعت بیشتری سقوط کند.
استان‌های کشور نیز در این میان مبتلا به مصیبت مذکور می‌شوند و کاهش صادرات سبب ابتلای آن بخش از کشور به مصائب مختلف می‌شود.
درست است که در این سال‌ها به دلایل مختلف به ویژه سیاست‌های کلان، کشور دچار مشکلات و درگیری در سطح جهانی و منطقه‌ای شده ولی بی‌شک ضعف‌های مدیریتی نیز در کاهش چشمگیر صادرات به ویژه صادرات غیرنفتی تاثیر فراوانی داشته است.
قوانین دست و پاگیر، دخالت‌ها مختلف، نبود فرماندهی مشخص در بحث تجارت، تصمیم‌گیری ها و پروتکل‌های رنگارنگ، تنگ نظری ها و سایر معضلات را می‌توان از عمده دست‌اندازهای صادراتی کشور دانست که تراز تجاری ایران را با همکاری تحریم«منفی» کرده‌اند.
تعدد مصوبه‌ها و آئین نامه‌ها در حوزه تجارت و وجود این گونه قوانین، یک عارضه کلان است، بارها اعلام شده که در تجارت، وحدت فرماندهی نداریم به گونه‌ای که بیش از ۲۰ دستگاه در این امر دخیل هستند و آئین نامه و مقررات تداخل ایجاد کرده و اجازه نمی‌دهند تا مسیر تجارت روان باشد که بی‌شک با عدم رفع ریشه‌ای معضلات مطرح شده، تراز تجاری همچنان منفی خواهد بود.
در این بین از نگاه دلسوزان کشور، کوچک شمردن افول تجاری کشور در مناطق مختلف تیشه‌ای است که به ریشه اقتصاد ایران خورده می‌شود و کوچک شمردن این وضعیت و عادی سازی عقب‌افتادگی‌ها سبب نرمالیزاسیون رکود و ضعف اقتصادی است؛ روندی که در آماردهی مسئولان مشاهده می‌شود.
در همین حال تیمور پور حیدری مدیر کل صنعت، معدن و تجارت استان گیلان در جلسه کارگروه اقتصادی، اشتغال و سرمایه‌گذاری که چندی پیش به ریاست استاندار گیلان برگزار شد، با ارائه گزارشی اعلام کرد: گیلان با تلاش‌های فعالان اقتصادی و صادرکنندگان استان جایگاه ۱۶ کشور را در حوزه صادرات غیرنفتی به خود اختصاص داده است و صادرات سه ماهه ابتدای سال با ۴۲۴ هزار تن کالا نسبت به مدت مشابه در سال گذشته ۲۴ درصد از نظر وزنی رشد داشته است.این مسئول میزان ارزش صادرات این کالاها را ۱۹۸ میلیون دلار عنوان و تصریح کرد: این میزان صادرات در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته از نظر دلاری ۱۲ درصد رشد را تجربه کرده است.
وی ارزش کالاهای وارداتی به گیلان را ۳۳۳ میلیون دلار یعنی حدود دو برابر برشمرد و گفت: این میزان واردات نسبت به مدت مشابه سال گذشته یک درصد کاهش داشته است ولی در مجموع صادرات و واردات و به اصطلاح مبادلات تجاری گیلان در سه ماهه اول سال بیش از ۵۳۱ میلیون دلار شده است.
تا این جای بحث با توجه به شرایط کلی کشور، وضعیت گیلان را می‌توان به عنوان استخوانی لایه زخم تحمل کرد ولی اوضاع از جایی تراژیک می‌شود که از نگاه پورحیدری رشد و تکاپوی صادرات معمولاً در نیمه دوم سال حسب تجربه سالیان قبل بیشتر بوده است ولی امسال علی‌رغم نوسانات اقتصادی و مشکلات پیرامونی، وضعیت مبادلات تجاری گیلان در سه ماهه اول مناسب ارزیابی می‌شود!
مسئولان معتقد هستند در همین شرایط تحریم با وجود ویژگی‌های خاص استان گیلان می‌توان تا مرز یک میلیارد دلار صادرات داشت ولی چرا امروزه به این سطح بسنده شده و آقایان آن را مناسب ارزیابی می‌کند، جای تامل دارد!
این روند زمانی دردناک‌تر می‌شود که مسئولان ارشد استان هدف‌گذاری ۳۵۰ میلیون دلاری صادرات غیرنفتی گیلان در سال جاری را بیانگر حرکت رو به جلوی فعالان اقتصادی استان معرفی می‌کنند در حالی که سازمان توسعه تجارت خارجی، سهم این استان را در حوزه صادرات غیرنفتی برای امسال ۸۳۵ میلیون دلار تعیین کرده که باتوجه به ظرفیت‌های استان به طور میانگین باید ماهانه ۷۰ میلیون دلار کالای غیرنفتی از این استان صادر شود که در همین آمار ۱۹۸ میلیون دلاری سه ماه نخست نیز عقب افتادگی ۱۰ میلیون دلاری وجود دارد.
با وجود پتانسیل‌های استان از لحاظ ژئوپولیتیکی، طبیعی و صنعتی این رتبه قابل تامل است چرا که گیلان و بنادر آن را می‌توان دروازه ایران به سمت اوراسیا دانست.از طرفی با وجود کارخانه‌های فولاد فراوانی که در گیلان وجود دارد چرا باید بیشترین سطح واردات استان فولاد باشد؟! سهم صادرات این کالای مهم چقدر است؟! آیا با واردات آن برابری دارد؟! همچنین در میان واردات گسترده استان چوب و خمیر کارتون به وفور مشاهده می‌شود؛ محصولی که با توجه به وضعیت جغرافیایی استان سازمان‌های مربوطه نه تنها می‌توانند زمینه تولید و کاشت درخت را گسترش دهند بلکه می‌توانند از صادرات آن بهره ببرند.
به گفته کارشناسان گیلان یکی از مسیرهای ترانزیت کالا است اما دخیل بودن ۲۰ دستگاه و نهاد دولتی در تجارت، نه در گیلان بلکه در کشور سرعت تجارت را با کندی روبرو می‌کرد که نتیجه این اتفاق سبب بالا رفتن هزینه تجارت، کاهش رقابت و سپس تغییر مسیر تجارت تاجر و صاحب کالا می‌شود.
سابقه تجارت گیلان با کشورهای همسایه به ۴۰۰ سال می‌رسد که نشان دهنده نقش و جایگاه مهم این استان است و به نوعی دروازه تجارت ایران محسوب می‌شد، شعاری که برخی سعی کردند با این عنوان برای خود کسب آبرو کنند در حالی که تاریخ نشان می‌دهد این لقب سال‌ها پیش بر سینه این خطه هک درج شده بود ولی به خاطر مسائل مختلف به ویژه بی‌درایتی امروز شاهد رشد منفی تراز تجاری استان هستیم؛ معضلی که امیدواریم هر چه زودتر رفع شود چرا که در شأن مردم استان نیست.
